شناسایی و اولویت‌بندی مسائل زنجیره‌تأمین صنایع چوب و کاغذ ایران و ارائه راهکارهای بهبود با رویکرد QFD و تصمیم‌گیری چندمعیاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت، دانشکدۀ مهندسی صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری، مؤسسه آموزش عالی زند، شیراز، ایران

3 کارشناسی ارشد مدیریت تحقیق در عملیات، مؤسسه آموزش عالی زند، شیراز، ایران

4 استادیار گروه مدیریت، دانشکدۀ مهندسی صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

صنعت چوب و کاغذ یکی از صنایع با قدمت تاریخی است که از سطح بالایی در درآمدزایی و اشتغال برخوردار است. زنجیره‌تأمین این صنعت از بهره‌برداری منابع طبیعی و زراعت چوب تا کارخانه‌های صنعتی تولید تخته‌های چوبی و کارگاه‌های تولید محصولات چوبی و کاغذی را شامل می‌شود. زنجیره‌تأمین صنعت چوب و کاغذ در کشور ایران درگیر چالش‌هایی است که باعث کاهش بهره‌وری این صنعت شده است. این پژوهش با استفاده از رویکرد تلفیقی مبتنی بر تکنیک گسترش عملکرد کیفیت (QFD) و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره، به شناسایی مهم‌ترین مسائل زنجیره‌تأمین صنعت چوب و کاغذ در ایران و ارائه راهکارهای بهبود مناسب می‌پردازد. در این راستا، با مرور ادبیات تحقیق، 45 مسأله در حوزه صنعت چوب و کاغذ شناسایی و با استفاده از روش تاپسیس باتوجه ‌به 4 معیار سطح تأثیرگذاری بر تولید، قیمت، فروش و کیفیت، رتبه‌بندی شدند. در این مرحله 23 مسأله برای ورود به ماتریس خانه کیفیت در QFD انتخاب و برای رفع و بهبود آن‌ها 12 راهکار ارائه شده است. همچنین وزن نهایی مسائل و راهکارها و همبستگی بین راهکارها باتوجه‌ به ماتریس خانه کیفیت شناسایی شدند. نتایج نشان می‌دهد که مهم‌ترین مسائل پیش‌روی صنعت چوب، عدم وجود آمار مناسب و دقیق از تولید، مشکلات فراوان و قوانین دست‌وپاگیر در فرآیند دریافت تسهیلات بانکی، عدم نظارت بخش‌های دولتی بر بازار چوب و پایین بودن آگاهی تولیدکنندگان از بازار چوب است. همچنین مهم‌ترین راهکارهای بهبود، کاشت درختان زودرس، تأمین مواد اولیه جهت ساختار چوب، ایجاد شهرک‌ها و خوشه‌های صنعتی مرتبط با محصولات چوبی، تخصیص منابع دولتی بر بازار، نظارت بیشتر دستگاه‌های دولتی بر محصولات چوبی و ایجاد استانداردهای لازم هستند. قابل‌توجه است که برای اجرای راهکارها، باید به همبستگی بین راهکارها توجه نمود و تأثیر هم‌افزایی در اجرای راهکارها نیز درنظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and Prioritizing Supply Chain Issues in Iran's Wood and Paper Industries and Providing Improvement Alternatives Using the QFD Approach and Multi-criteria Decision Making

نویسندگان [English]

  • Seyed Hossein Seyedi 1
  • Payam Farhadi 2
  • Afshin Peyravian 3
  • Seyed Mohammad Hasan Hosseini 4
1 Assistant Professor, Department of Industrial Engineering and Management, Faculty of Industrial Engineering and Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor, Department of Management, School of Management and Accounting, Zand Institute of Higher Education, Shiraz, Iran
3 M. A. in Operations Research Management, Zand Institute of Higher Education, Shiraz, Iran
4 Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Industrial Engineering and Management, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.
چکیده [English]

The wood and paper industry is one of the oldest industries with a high level of income generation and employment. The supply chain of this industry includes the exploitation of natural resources and wood cultivation to industrial factories for the production of wooden boards and workshops for the production of wood and paper products. This chain in Iran is involved in challenges that have reduced the productivity of this industry. This research introduces an integrated approachbased on the Quality Function Deployment (QFD) and Multi Criteria Decision Making (MCDM) techniques to identify the most important issues in supply chain of Iran's wood and paper industries and to provide proper improvement solutions. In this way, 45 problems were identified in the field of wood and paper industry by reviewing the literature. The issues identified by the TOPSIS method were ranked according to 4 criteria of the level of influence on production, price, sales and quality. In this stage, 23 problems were selected to enter the House of Quality (HoQ) matrix, and 12 solutions were presented to solve and improve them. The final weight of problems and solutions and the correlation between solutions were identified according to the HoQ matrix. The results show that the most important issues facing the wood industry are the lack of proper and accurate production statistics, many problems and cumbersome rules in the process of receiving bank facilities, the lack of supervision by government departments on the wood market, and the low awareness of producers about the wood market. Also, the most important solutions for improvement are planting early trees, providing raw materials for wood structure, creating settlements and industrial clusters related to wood products, allocating government resources to the market, monitoring more government agencies on wood products, and creating the necessary standards on the market. It is noteworthy that for the implementation of the solutions, attention must be paid to the correlation between the solutions so that the effect of synergy is created in the implementation of the solutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supply Chain
  • Wood and Paper Manufacturing Industries
  • Quality Function Deployment (QFD)
  • Multi-Criteria Decision Making
  • گلبابائی، ف.، حاجی حسنی، ر.، نوربخش، الف.، و کارگرفرد، الف. (1396). استفاده از چوب برای تولیدات صنعتی در راستای بهبود خواص مهندسی آن به‌منظور حفاظت از منابع طبیعی. طبیعت ایران، 2(3)، 56-52.
  • ترابی، الف. م. (1397). تحلیل موانع صادرات مبلمان در ایران با بهره‌گیری از مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM). (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران).
  • محمدی خیاره، م.، و مظهری، ر. (1396). بررسی تأثیر متقابل رشد اقتصادی و توسعه بخش کشاورزی در ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 9(4)، 259 –
  • Hosseini, Y., Fazlollahtabar, H., & Talebi Ashoori, M. (2021). Outsourcing Marketing Plans for Small and Medium Enterprises using Knowledge Sharing Process Case study: Tehran Wood and Furniture Companies. International Journal of Industrial Engineering & Production Research, 32(2), 0-0.
  • محمدی لیمائی، س.، و هیبتیان، ر. (1393). شرکای تجاری در صنعت چوب ایران و ارتباط تجارت چوب با متغیرهای کلان اقتصادی. نشریه توسعه پایدار جنگل، 1(3): 240-249.
  • چاوشی، آ.، بهمنی، ع‌ ا.، دریجانی، ع.، موتاب ساعی، الف.، محرابی، الف.، و قلی‌پور، م. (1391). نقش مدیریت صنایع چوب و کاغذ ایران در توسعه پایدار. نشریه حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، 1(3)، 79-95.
  • عزیزی موصلو، ا. (1397). پتانسیل منابع غیرجنگلی جهت تأمین ماده اولیه صنایع چوب و کاغذ. اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم کشاورزی و منابع طبیعی با محوریت فرهنگ زیست‌محیطی. تهران: مرکز بین‌المللی همایش‌ها و سمینارهای توسعه پایدار علوم جهان اسلام.
  • Norouzi, A. (2010). Sustainable oncoming challenges of wood and paper industries and its slotting. Iran Wood Furnit Pap Ind. 49(1), 9-45.
  • بابازاده‌لهی، ع.، شمسیان، م.، امینیان، ه.، الیاسی، ع.، و گرگانلی‌دوجی، الف. م. (1394). راهکارهای اساسی در تأمین مواد اولیه چوبی در صنایع چوب و کاغذ جهت مقابله با بحران تأمین مواد و کاهش برداشت از جنگل. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی چوب و فرآورده‌های لیگنوسلولزی. گنبد کاووس: دانشگاه گنبد کاووس.
  • بهمنی، ع. الف.، رفیقی، ع.، والی، م.، و سالاری، ایوب. (1390). شناسایی و ارزیابی چالش‌های فراروی صنایع چوب و کاغذ کشور. مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، 2(2): 27-38.
  • شتربانی قفل کری، ف.، و بدیع زاده، ع. (1396). تبیین رابطه رضایت مشتری و توسعه عملکرد کیفی (QFD). کنفرانس ملی مدیریت، کارآفرینی و مهارت ارتباطی. قزوین: پارک علم و فناوری استان قزوین -دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).
  • کرم‌زاده، ز.، حسین‌زاده، الف.، و عابدی، رضا. (1396). بررسی مشکلات تجارت داخلی چوب صنوبر در ایران. همایش ملی دانش و نوآوری در صنعت چوب و کاغذ با رویکرد زیست‌محیطی. کرج: انجمن علوم و صنایع چوب و کاغذ ایران.
  • وطنی، ل.، و دوانلو، م. (1387). بررسی مشکلات و موانع مشارکت مردمی در اجرای طرح زراعت چوب (مطالعه موردی در محدوده طرح جنگل‌داری چوب و کاغذ مازندران). دومین همایش ملی صنوبر و اهمیت آن در زراعت چوب. تهران: موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور. 355 –
  • محبی گرگری، ر.، صانعی سیستانی، الف.، و موذنی بیستگانی، ع. (1393). مطالعه شاخص‌های مؤثر بر زراعت چوب گامی مؤثر و عملی در جهت توسعه پایدار منابع طبیعی و جنگلی کشور. کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش‌ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری. تبریز: دبیرخانه دائمی کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش‌ها.
  • علیزاده، ح.، فائزی‌پور، م. م.، عزیزی، م.، و ضیائی، م. (1393). تعیین شاخص‌های مؤثر بر توسعة صادرات مبلمان چوبی ایران با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). نشریه جنگل و فرآورده‌های چوب، 66(4)، 491-477.
  • علیزاده انارکی، ک.، لشکرآرا، ف.، و کیادلیری، ه. (1391). عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر توسعه صنوبرکاری در استان گیلان (مطالعه موردی: شهرستان صومعه‌سرا). فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 20(2)، 346-356.
  • مقصودلونژاد، س.، محبوبی، م.، و عابدی سروستانی، الف. (1394). تحلیل مسائل و مشکلات زراعتکاران چوب (مطالعه موردی: استان گلستان). کنفرانس بین‌المللی توسعه با محوریت کشاورزی، محیط زیست و گردشگری. تبریز: دبیرخانه دائمی کنفرانس.
  • پربار، س.، و حسین‌زاده، الف.، و حجاریان، م. (1396). اولویت‌بندی صنایع فراوری چوب صنوبر در استان کردستان با هدف بهسازی زنجیره ارزش چوب صنوبر. تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران، 32(2)، 181-192.
  • خیاطی نژاد، س.، حسین‌زاده، الف.، حجاریان، م.، و عبدی، م. ر. (1395). تصمیم‌گیری راهبردی در زمینه توسعه تولید چوب صنوبر به کمک روش SWOT-ANP (مطالعه موردی: شهرستان ارومیه). مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، 8(4)، 533-548.
  • خسروی، ش.، شفیع‌زاده، م.، صالحی، ط.، و عادلی، ک. (1393). سنجش بازدهی اقتصادی صنوبرکاری در شهرستان خرم آباد. دومین همایش ملی دانشجویی علوم جنگل. کرج: انجمن علمی دانشجویی جنگل‌داری دانشگاه تهران.
  • لشکربلوکی، الف.، پورطهماسبی، ک.، اولادی، ر.، کلاگری، م.، و علیزاده، ح. (1395). شناسایی و اولویت‌بندی عامل‌های تأثیرگذار بر مصرف تولیدات چوبی صنوبرهای رویشگاه‌های مختلف ایران در صنعت کاغذسازی. مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، 7(3)، 425-436.
  • کلاگری، م.، میراخورلو، خ.، صالحی، آ.، احمدلو، ف.، تیموری، س.، جعفری، الف.، اسکندری، س.، باقری، ر.، عراقی، م. ک.، خدایی، م. ب.، و قاسمی، ر. (1401). اجرای برنامه ملی توسعه زراعت چوب ضرورتی برای حفاظت جنگل‌ها و تأمین مواد اولیه چوبی کشور. طبیعت ایران، 7(1)، 9 –
  • احمدلو، ف.، کلاگری، م.، صالحی، آ.، و اسکندری، س. (1401). ارزیابی سودمندی عملکرد و بهره‌وری اقتصادی صنوبر در تلفیق با محصولات زراعی، علوفه‌ای و دارویی. طبیعت ایران، 7(2)، 35 –
  • شمسی، س. س.، و وطنی، ل. (1396). نیاز صنایع چوب و کاغذ کشور به ماده اولیه چوبی و راهکارهای تأمین آن باتوجه ‌به تغییرات به‌عمل آمده در بهره‌برداری چوبی از جنگل‌ها. همایش ملی و دانش و نوآوری در صنعت چوب و کاغذ با رویکرد زیست‌محیطی. کرج: انجمن علوم و صنایع چوب و کاغذ ایران.
  • Tabarsa, T., & Yadolahi, S. (2005). Investigation of Iran wood composite challenges. (Gorgan: Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources). 62.
  • Knoke, T., Moog, M., & Plusczyk, N. (2001). On the effect of volatile stumpage prices on the economic attractiveness of a silvicultural transformation strategy. Forest policy and economics. 2(3-4), 229-240.
  • Niquidet, K., & Van Kooten, G. C. (2006). Transaction evidence appraisal: Competition in British Columbia's stumpage markets. Forest Science. 52(4), 451-459.
  • Kitikidou, K., Kaymakis, M., & Milios, E. (2012). Site index curves for young Populus tremula stands on Athos Peninsula (northern Greece). Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 36(1), 55-63.
  • Wang, D., Fan, J., Jing, P., Cheng, Y., & Ruan, H. (2016). Analyzing the impact of climate and management factors on the productivity and soil carbon sequestration of poplar plantations. Environmental research, 144, 88-95.
  • Keča, L. (2010). Assessment of cost-efficiency for wood production in poplar plantations in Ravan Srem, based on internal rate of return. Glasnik Sumarskog fakulteta, (102), 25-40.
  • Boulay, A., Tacconi, L., & Kanowski, P. (2012). Drivers of adoption of eucalypt tree farming by smallholders in Thailand. Agroforestry systems, 84(2), 179-189.
  • The 16 edition of “World furniture outlook”, (2017/2018), Seminar organized by CSIL Centre for Industrial Studies.
  • Nemli, G., Hızıroglu, S., Serin, H., Akyüz, K. C., Akyüz, I., & Toksoy, D. (2007). A perspective from furniture and cabinet manufacturers in Turkey. Building and environment, 42(4), 1699-1706.
  • Adhikari, S., & Ozarska, B. (2018). Minimizing environmental impacts of timber products through the production process “From Sawmill to Final Products”.  Environmental Systems Research, 7(1), 1-15.
  • Humphries, S., Holmes, T., de Andrade, D. F. C., McGrath, D., & Dantas, J. B. (2020). Searching for win-win forest outcomes: Learning-by-doing, financial viability, and income growth for a community-based forest management cooperative in the Brazilian Amazon. World Development, 125, 104336.
  • عیدی، علیرضا، فلاح، جمشید. (1397). استفاده از یک روش ترکیبی جدید مبتنی بر DEMATEL فازی و TOPSIS گروهی فازی برای انتخاب تأمین‌کنندگان در شبکه لجستیک معکوس. نشریه پژوهش‌های مهندسی صنایع در سیستم‌های تولید، 6(13)، 217-231 doi: 10.22084/ier.2019.12272.1563
  • Zare Banadkouki, M. R. (2021). Selection of Computer-integrated Manufacturing Technologies Using a Combined Fuzzy Analytic Hierarchy Process and Fuzzy TOPSIS. International Journal of Industrial Engineering & Production Research, 32(1), 105-120.
  • Zarei, M. (2015). Supply chain leagility using an integrated AHP-Fuzzy-QFD approach. International Journal of Industrial Engineering & Production Research, 26(2), 147-162.
  • خادمی اسلام حبیب اله، روانبخش مقتدالانام، روانبخش فواد، (1384) بررسی شرکت چوب و صنعت ایران با استفاده از مدل عارضه‌یابی شرکت نوسازی صنایع ایران (رویکرد EFQM)، علوم کشاورزی، دوره 11، شماره 4، 193-203
  • ملکی گلندوز مصطفی، بیات کشکولی علی، فرخ پیام سعیدرضا، کریمی عبداله، (1399) ارزیابی مهم‌ترین شاخص‌های مؤثر بر بازده کارگاه‌های چوب‌بری صنوبر در منطقه خلخال، نشریه: جنگل و فرآورده‌های چوب (منابع طبیعی ایران)، دوره:73 ، شماره:2، 121-137
  • فرشیدیان فر انوشیروان، سهیلی سعید، عباچی زاده مهدی (1394) بررسی کمی و کیفی تولید مبلمان و تأثیر آن بر اقتصاد، صادرات و واردات مبلمان کشور، همایش: همایش ملی چوب و فرآورده‌های لیگنوسلزی، دوره برگزاری:1
  • ملکی گلندوز، مصطفی، تاج دینی، آژنگ. (1398). به‌کارگیری الگوریتم تاپسیس (TOPSIS) در اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر قصد کارآفرینانه محصولات مبلمان چوبی. تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران، 34(4)، 488-506. doi: 10.22092/ijwpr.2020.128450.1582
  • امیری سعید، کیالاشکی علی، ورشویی تبریزی علی (1386) بررسی اقتصادی صنایع تخته خرده چوب در ایران، نشریه: علوم کشاورزی، دوره:13، شماره:2 ، 509-495
  • محبّی گرگری، رحیم، بیات کشکولی، علی، معظمی، وحید. (1397). بررسی شاخص‌های مؤثر بر توسعه پایدار زراعت چوب صنوبر در ایران به روش مقایسات زوجی. مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، 9(2)، 235-249.
  • علی نژاد ابوطالب (1394) راهکارهای اساسی در تأمین مواد اولیه چوبی در صنایع چوب و کاغذ جهت مقابله با بحران تأمین مواد و کاهش برداشت از جنگل، همایش: همایش ملی چوب و فرآورده‌های لیگنوسلزی، دوره برگزاری:1
  • سعیدیان، کاظم و عادلی، کامران و ملک نیا، رحیم و خسروی، شیدا، (1394)، بررسی رابطه بخش ساخت‌وساز مسکن با شاخص‌های تجاری چوب و فرآورده‌های آن دردوره 20 ساله 1392-1373،کنفرانس ملی ایده‌های نوین در کشاورزی محیط زیست گردشگری، اردبیل.